Krst Jovana Vladimira 2020-01-14T10:50:19+00:00

Krst Svetog Jovana Vladimira

Kult Sv. Vladimira se brzo proširio izvan Duklje. Bio je poštovan u Albaniji i Makedoniji, gdje je poznat kao čudotvorac, dok se na freskama i ikonama u Bugarskoj pominje kao „car bugarski“. Za Jovana Vladimira je vezano nekoliko relikvija, međutim, do danas je sačuvana samo jedna i to drveni krst na kojem se prema legendi lažno zakleo Vladislav i tako namamio kneza Vladimira da dođe u Prespu. Za ovaj Krst se vjeruje da ga je knez Vladimir držao u rukama kada su ga pogubili, a koji je kasnije, zajedno sa njegovim moštima, prenijela njegova supruga Kosara u manastir Prečista Krajinska.

Pop Dukljanin je u svom djelu zapisao da u crkvi svete Marije u Krajini (Prečista Krajinska) postoji knjiga dobrih djela i čudesa Vladimirovih, prikazanih po hronološkom redu. Po pričanju Dukljanina, knez Vladimir je pokazao svetačke moći još za života ‐ na njegovu molbu Bog je uništio zmije od kojih mu je vojska stradala, a njegov svetački oreol je naročito bio izražen neposredno poslije njegove smrti. Mnogi su ljudi mučeni raznim bolestima, ozdravili, kad su ušli u crkvu i molili se kod njegovog groba.

Krst je litijski, drveni, urađen od tisovine i okovan srebrom. Dužina krsta je 45 cm, širina 38 cm, debljina 2,5 cm. Na donjem kraju uglavljena je kugla od mesinga u koju se umeće štap. Po riječima Androvića krst je okovan u srebro u Veneciji u vrijeme kad je narod barskog kraja sve više prelazio u islam. Smatra se da je to bilo najvjerovatnije krajem XVI vijeka.

Krst Sv. Jovana Vladimira se, kao velika relikvija i veliki zalog, tradicionalno čuva u porodici Andrović iz Veljih Mikulića kod Bara. Po Androvićima, tako je već vjekovima, od kada je krst došao u njihovo vlasništvo. Po predanju, Krst je kao miraz u familiju Androvića, u Mikuliće, donijela devojka čiji je otac bio đakon kod kneza Vladimira, a koja se udala za Đura Androvića. Po vjerovanju, odnošenje Krsta iz Krajine je povezano sa nestankom brojnih izvora vode. Zbog toga su Krajinjani smatrali da treba da im se vrati krst, a samim tim bi se vratila i voda. Po kazivanju Mila Androvića, Krst se od tada do danas čuva kao najveća svetinja u njihovoj porodici. Kult Sv. Jovana Vladimira jedan je od najpoštovanijih i duboko ukorjenjenih kultova ne samo na području Crne Gore već i u Makedoniji, Bugarskoj i Albaniji. Kao takav, predstavlja baštinu naroda i hrišćanske i islamske vjeroispovijesti.

Tradicionalno, Krst se svake godine, na dan Sv. Trojice iznosi na vrh Rumije gdje se potom obavlja bogosluženje. Procesiju iznošenja Krsta na vrh Rumije pratile su sportske igre (bacanje kamena s ramena, skok u dalj, itd.) do 1953. godine. Tada je od strane Komiteta stigla zabrana iznošenja krsta, koju je porodica Andrović poštovala, sve do 1984. kada počinje ponovo da se iznosi, ali ga više ne prate sportske igre. U ceremoniji su učestvovali pripadnici svih vjeroispovijesti i nacionalnosti sa teritorije Crne Gore i šireg regiona. Na čelu procesije je išao predstavnik bratstva Androvića sa Krstom, iza njega sveštena lica, pa onda ostali. Tom prilikom svako je nosio po jedan kamen koji se polagao na temelje stare crkve koja se po predanju nalazila na samom vrhu Rumije.

Tajna čuvanja Krsta je zagarantovana u porodici Andrović i samo dva najstarija muška člana familije znaju gdje se Krst čuva. Takođe, osim na dan Sv. Trojice kada ga može vidjeti veliki broj ljudi, Krst je samo jednom bio izložen i to u Zavičajnom muzeju u Baru, 24. novembra 1984. godine uz stražu Đura i Veliše Androvića. Sveti Jovan Vladimir se i danas smatra nebeskim zaštitnikom grada Bara i njemu je posvijećen novo sagradjeni hram.

O vjerskoj toleranciji čiji je najviši izraz običaj iznošenja zajedničkog krsta:

I eto ih svih na vrh Rumije prije sunca, đe sve tri vjere, pravoslavci, katolici i muslimani pale zavjetovane svijeće...”, Nikola Vučinić 1889. godine.

Kao i obično, popevši se na vršinu, stali smo oko crkvišta, gomile kamenja koju su pobožni molioci dobrovoljno nanijeli sve po jedan kamen. Okrenuti k istoku, baš u čas rađanja sunčevog, zapalili smo voštane svijeće i zapušili tamjan…Dok je ovaj kratki čin trajao naša inovjerna braća katolici i muslimani stajali su tu okolo posmatrajući…” Ljubomir Prizrenac opisuje Trojičin dan, 24. maj 1892. na Rumiji.